Bài đầu tiên mọi người được code đây rồi. Nhưng trước khi bắt tay vào code thì bạn cần biết chương trình là cái gì đã. Theo định nghĩa của Wiki thì chương trình máy tính là 1 tập hợp các chỉ dẫn cho máy tính để thực hiện một tác vụ gì đó.
Túm cái quần lại, chương trình là thứ ra lệnh cho máy tính làm việc. Thường thì 1 chương trình sẽ có thể tóm tắt bằng 3 bước: Người dùng nhập dữ liệu, máy tính xử lí và máy tính xuất ra kết quả. Giống như đăng nhập Facebook, người dùng nhập tài khoản và mật khẩu, máy chủ của Facebook xử lí, nếu đăng nhập được thì sẽ trả lại kết quả là đăng nhập thành công.
Bài hôm nay chúng ta chỉ dừng lại ở nhập và xuất - 2 thứ cơ bản nhất quả đất. Còn xử lí dữ liệu, đó là câu chuyện của TẤT CẢ CÁC BÀI SAU. Yup bạn không đọc nhầm đâu, tất cả các bài sau đó ạ. Thực ra nhập xuất hôm nay cũng chưa phải tất cả đâu, chỉ giới thiệu cơ bản thôi!
0. Chạy python bằng 2 cách
Trước khi học code thì phải học làm sau chạy được file Python đã nà!
Tuy nhiên muốn chạy thì phải có file Python đã chứ! File Python sẽ có định dạng là .py nhé ạ. Nếu trong bài 1 bạn đã tạo 1 thư mục dành riêng cho python thì hãy tạo 1 file input_calculate_output.py trong thư mục đó đi nào!
Nếu bạn không biết tạo thì vào VS Code -> Open folder (chọn folder bạn đã tạo, nếu nó đang mở sẵn rồi thì bỏ qua bước này) -> Nhấn tổ hợp Ctrl + N -> Nhấn tổ hợp Ctrl + S -> Gõ tên input_calculate_output.py -> Nhấn Enter. Thế là xong rồi!
a. Chạy bằng command line:
Vào thư mục chứa file input_calculate_output.py của bạn.
Click vào thanh địa chỉ (cái thanh mà hiện tên ổ cứng và tên thư mục ấy.
Gõ cmd rồi nhấn Enter.
Gõ "python input_calculate_output.py". Sau này code cái khác thì bạn nhớ đổi tên file nhé.
Nhấn Enter.
Hoặc có cách khác, đó là trong VS code, bạn nhấn tổ hợp Ctrl + Shift + ` để mở cửa sổ dòng lệnh.
Gõ "python input_calculate_output.py". Sau này code cái khác thì bạn nhớ đổi tên file nhé.
Nhấn Enter.
b. Chạy bằng VS Code:
Nếu bạn đã cài tiện ích Python cho VS Code, bạn chỉ cần mở file code trong VS Code và nhấn tổ hợp Ctrl + F5 là app sẽ tự chạy. Rất tiện phải không!
c. Chạy rồi sao?
Chẳng sao cả, như bạn có thể thấy là khi chạy thì chẳng có gì hay ho lắm diễn ra. Lí do là vì ta đã code cái gì đâu :v :v Giờ chúng ta sẽ sang phần code nè :v :v
1. Xuất dữ liệu
Bây giờ bạn hãy mở file input_calculate_output.py bằng VS Code đi nào! Click đúp vào file đó ở Sidebar bên trái ấy.
Gõ lệnh sau vào:
print('Hello world!')
Lưu file lại.
Thử chạy lại chương trình và xem thành quả đầu tiên của bạn đi nào! Nếu bạn code đúng thì khi chạy nó sẽ sinh ra một dòng là "Hello world!" như dưới đây ạ!
Như vậy, hiểu đơn giản thì print chính là lệnh để xuất 1 câu gì đó ra màn hình. Dễ hiểu ha :v :v
Đúng ra thì bạn nên ngồi nghịch cái này một chút, tuy nhiên mình nghĩ là nếu bạn không đọc tài liệu Python thì sẽ chẳng bao giờ mò mẫm ra được điều gì khác, thế nên mình sẽ cho bạn 1 đoạn code để bạn hình dung luôn vài thứ đặc biệt của việc xuất dữ liệu nhé! Bạn nên tự gõ thì sẽ nhớ tốt hơn nha, copy paste mau quên lắm:
print('Hello world!')
print("Both single quote and double quote work")
print("Hey, this text is on another line")
print("Do not want to write on another line?", end = " ")
print("This text is on the same line, right?")
print("""If you have multiple lines of text,
you should use 3 double quotes or 3 single quotes""")
print("Oh wait, \n a new line? And \t a tab?")
print("How do I type double quote or single quote?")
print("Try this: ' or this \"")
print('Try this: " or this \'')
print(f'You can do math {2+3} with this or like this', 6-5)
print('Two prints '); print('on the same line of code')
Lưu lại và chạy thử sẽ được kết quả dưới đây, thử tự giải thích ý nghĩa của từng câu lệnh nhé :3 :3
Đáp áp cũng có ngay đây ạ:
- Câu đầu và câu thứ 2 cho thấy bạn dùng nháy đơn (') hay nháy kép (") cho lệnh print đều được.
- Câu lệnh thứ 3 in kết quả ở một dòng khác, điều này nghĩa là mặc định print của Python sẽ tự động xuống dòng khi kết thúc.
- Câu 4 và 5 tuy ở 2 lệnh print khác nhau nhưng lại không xuống dòng. Vậy nên kết luận là cái
, end = " "
đã làm thay đổi cách hàm print hoạt động. Thay vì dấu xuống dòng, print sẽ kết thúc bằng nội dung ở trong ngoặc kép (ở đây thứ ở trong ngoặc kép là dấu cách ạ) - Dòng 6 và dòng 7 muốn nói rằng nếu bạn dùng 1 dấu nháy đơn hoặc 1 dấu nháy kép thì nội dung bạn viết phải gói gọn trong 1 dòng. Nếu nội dung của bạn có nhiều hơn 1 dòng, bạn phải dùng 3 dấu nháy đơn hoặc 3 dấu nháy kép.
- Dòng 8 hướng dẫn bạn cách xuống dòng thủ công với \n và tạo dấu tab với \t
- Dòng 10 và 11 hướng dẫn cách để bạn in ra dấu nháy. Nếu bạn dùng dấu nháy kép cho print thì bạn có thể dùng trực tiếp dấu nháy đơn, còn muốn gõ dấu nháy kép thì phải dùng \". Ngược lại, nếu bạn dùng dấu nháy đơn cho print thì bạn có thể dùng trực tiếp dấu nháy kép, còn muốn gõ dấu nháy đơn thì phải dùng \'. Nếu cùng nguyên tắc đó, bạn có biết cách nào để in ra dấu "\" không? Đoán thử đi nào! Đúng rồi, dùng \\ ạ.
- Dòng số 12 khá quan trọng, bạn dùng f'{biểu thức}' để thực hiện tính toán ngay trong lệnh in. Nhớ là biểu thức phải nằm trong cặp ngoặc nhọn nhé. Hoặc bạn có thể dùng dấu phảy để nối nội dung chữ với nội dung tính toán.
- Dòng số 13 chỉ ra rằng nếu bạn muốn viết 2 lệnh trên cùng 1 dòng thì phải dùng dấu chấm phảy để phân cách. Tuy nhiên, lời khuyên mà tất cả các dev đều sẽ khuyên bạn là đừng bao giờ đặt 2 lệnh trên cùng 1 dòng.
Chán nghề lập trình chưa bạn êy :v :v Yên tâm, nói chung nó chỉ là trường hợp đặc biệt thôi, thường thì bạn sẽ không cần quan tâm tới nó. Còn bạn nhớ được cái nào thì tốt cái đó, không nhớ được thì chỉ cần nhớ cho mình cái lệnh print là được rồi!
2. Nhập dữ liệu
Lệnh để cho phép người dùng nhập dữ liệu là lệnh input, cũng có vài điều bạn nên code thử như sau (đừng xóa code cũng, bao giờ cần còn quay lại xem nhé):
print('Enter something:', input())
input('Or you can ask like this: ')
Khi chạy thử thì bạn sẽ thấy mỗi khi đến lệnh input(), Python sẽ chờ bạn nhập gì đó và khi bạn nhấn Enter nó mới chạy tiếp. Nếu bạn nhập "something" ở cả 2 lệnh input thì kết quả sẽ giống như trong hình:
Có một số lưu ý nhỏ như sau:
- Bạn sẽ thấy dù print được gọi trước input() nhưng bạn phải nhập xong, nhấn enter thì trên màn hình kết quả mới xuất hiện nội dung của print. Điều này tạm thời ta chấp nhận chứ không giải thích, tui sẽ giải thích sau ạ.
- Ở câu input() thứ 2, bạn có thể thấy nó sẽ in ra câu hỏi trước khi cho người dùng nhập dữ liệu. Tiện ha! Câu hỏi cũng phải nằm trong dấu nháy đơn hoặc nháy kép nhé.
- Bạn có thể thử code để dùng input() trong tính toán. Kiểu như input() + 8 rồi nhập dữ liệu là 4 chẳng hạn. Thay vì kết quả là 12 bạn sẽ bị Python báo lỗi. Như vậy bạn có thể hiểu rằng, ngay cả khi bạn nhập số, Python vẫn tưởng là bạn nhập chữ. Thế làm gì để Python hiểu nó là số chứ không phải chữ? Cái này... bài sau sẽ rõ :v :v
Phần nhập dữ liệu sẽ nói nhiều hơn ở bài sau, bài này tạm chỉ hiểu đến thế ạ!
3. Bài tập
Ở bài này thì cũng chưa có bài tập gì hay ho lắm, tại vì nó cũng chưa có gì đặc sắc, thế nên mọi người cứ nghịch print với input đi nhé ạ!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét